Ο χαμένος χρόνος*

*βλέποντας πολύ καθυστερημένα το Εις το Όνομα του Πατρός και τελικά γράφοντας και γι' αυτό.

"Ο χαμένος χρόνος είναι χειρότερος κι από τον θάνατο. Δεκατέσσερα χρόνια είχαν τον νεαρό Ιρλανδό Τζέραλντ Κόλνον στη φυλακή για βομβιστικές ενέργειες που τελικά αποδείχτηκε ότι δεν έκανε. Και μια μικρή λεπτομέρεια: απεκαλύφθη πως κάποιες ομολογίες εκμαιεύθηκαν δια της βίας από την αστυνομία. Επιτέλους, πώς θα απαλλαγούμε από την προστασία της αστυνομίας; Από πού κινδυνεύει η ελευθερία μας για να μας προστατεύει η διεστραμμένη αυτή υπόθεση που λέγεται παντού αστυνομία; Αν ήμουν εγώ ο Τζέραλντ Κόλνον θα έβαζα φωτιά σ' ολόκληρη την Αγγλία. Εδώ απλώς κάνω μία εκπομπή και βάζω την κατάλληλη μουσική."

Άμα ένας μη αναρχικός και μη μηδενιστής και τελοσπάντων κατά δήλωση ή κατά καπηλεία δεξιός, σχολιάζει με τα παραπάνω λόγια την περίπτωση των Γκίλφορντ Φορ και συγκεκριμένα τη περίπτωση Τζέρεμι Κόλνον και άμα ισχύει το ίδιο και για το Εις το Όνομα του Πατρός πριν γίνει καν ταινία, πριν αγγίξει τη πλατιά μάζα, πριν γίνει κτήμα του κοινού θυμικού, πριν προκαλέσει τη συμπάθεια, τη συγκίνηση και πριν καλά-καλά εκβιάσει το συναίσθημα και εφτά υποψηφιότητες για όσκαρ, η ταινία που τελικά έρχεται εκ των υστέρων να διαπραγματευτεί με την εικόνα και την υπόθεση, είναι σίγουρο ότι όσο φωτογενής και να βγει, θα τα βρει ξεκάθαρα σκούρα. Και σίγουρα εμπορικά μπορεί άνετα να σκίσει το εγχείρημα, όπως κι έγινε, αλλά καλλιτεχνικά και δραματουργικά εκ των πραγμάτων αυτή ή μελλοντική ή κάθε μελλοντική ταινία θα τα βρίσκει σκούρα να σταθεί αυτόνομα, γιατί το ίδιο το γεγονός που περιγράφει, είναι τόσο φορτισμένο από μόνο του, στέκεται τόσο καλά από μόνο του, μπορεί κανείς τόσο εύκολα να το αναπαραστήσει, γιατί είναι από μόνο του τόσο αναπαραστήσιμο, αλλά ως εκεί, μπορεί κανείς να παίξει και να κάνει μαζί του ό,τι θέλει, απ' το να παρουσιάσει κάτι τίγκα δραματικό έως κάτι φουλ εγκεφαλικό, έως κάθε ενδιάμεση διαβάθμιση, η ισορροπημένη όμως, η μη διδακτική και δίκαια απέναντι σε όλους διαβάθμιση, δεν γίνεται ή γίνεται πολύ δύσκολα και μία στις χίλιες ή μία στις '71 τελοσπάντων, πάντως σε κάθε περίπτωση έχει κανείς περισσότερες πιθανότητες να αποτύχει από το να πετύχει.

Και εγώ επειδή ήμουν υποψιασμένος από την αρχή, επειδή την έχω δει αρκετές φορές την ιστορία, με ταινίες βασισμένες σε αληθινά περιστατικά που διανθίζουν και μπερδεύουν τα τετελεσμένα με ανύπαρκτους χαραχτήρες ή με χαραχτήρες πολύ βολικούς, ξεκάθαρα για λόγους συνοχής και οργανικότητας και είναι πάρα πολύ θεμιτό αυτό και ωραίο και στο κάτω-κάτω δεν μιλάμε για ντοκιμαντέρ, αλλά για μυθοπλασία, στην οποία όχι μόνο επιτρέπεται, αλλά ενθαρρύνεται και η κατασκευή και η χάλκευση και όλα, αλλά τελοσπάντων από προσωπική διαστροφή τη συγκεκριμένη ταινία κατέληξα να τη βλέπω με ανοιχτή τη βικιπαίδεια. Και ανά τόσο, τσέκαρα αν αυτά που προβάλλονται συνέβησαν αλήθεια ή είναι λαθροχειρία ή έστω προσαρμογή, δηλαδή το ποιοι στη πραγματικότητα καταδικάστηκαν και υπό ποιες συνθήκες και πώς εξελίχτηκε η καταδίκη και ο εγκλεισμός τους, γιατί όλος ο μίτος που ξετυλιγόταν μύριζε από μακριά κατασκευή και μάλιστα ενοχλητική κατασκευή και μάλιστα κατασκευή που λες τι νοσηρός και λαϊκίστικος εγκέφαλος σκέφτηκε όλα αυτά τα πράγματα μονάχα για να εκβιάσει λίγο συναίσθημα, έλεος δηλαδή με τον ξεφτίλα, δεν γίνονται αυτά τα πράγματα.

Και μπαίνεις στο αγγλικό λήμμα και το διαβάζεις και είναι τόσο πρωτάκουστα αυτά, όχι γιατί δεν τα έχεις ξανακούσει, όχι γιατί δεν γίνονται αυτά τα πράγματα που έγραψα παραπάνω, γίνονται και παραγίνονται, αλλά γιατί δεν χωράει ο νους ότι μπορεί να γίνονται αυτά τα πράγματα με τέτοιο ξεδιάντροπο τρόπο κι υπό το συγκεκριμένο πλαίσιο, δηλαδή όχι επί χούντας, αλλά επί κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, να σε πιάσουνε δηλαδή μια μέρα στα καλά του καθουμένου για βομβιστική επίθεση που ποτέ δεν διέπραξες και να σε φυλακίσουνε, όχι μόνο εσένα, αλλά και τη συντηρητική και φιλήσυχη οικογένειά σου για συνέργια, τον θεοσεβούμενο πατέρα σου και τη βασιλόφρονη θεία σου και τα ανήλικα παιδιά της και να σας χώσουνε όλους για τα καλά μέσα για δεκαπέντε χρόνια, ντάξει όχι όλους, ο φιλάσθενος πατέρας την γλύτωσε τελικά μόνο με πέντε χρονάκια, αφού πρόλαβε στο ενδιάμεσο και ψόφησε ο κερατάς, ο κωλόφαρδος, για κάτι που ποτέ δεν έκανε, αλλά σιγά το πράγμα, τι σημασία έχει αυτό, τι επιρροή στις επιλογές σας, ζήστε τη ζωή σας ρε ανεπηρέαστοι, σιγά το πράγμα, τι μέσα στη φυλακή, τι έξω, γιόλο, και άμα γίνει και κανά λάθος τώρα και σου χώσουνε κανά όπλο στο στόμα, για να υπογράψεις την ομολογία, ντάξει μωρέ, αυτά γίνονται, αυτά όμως δεν πρέπει να σε επηρεάζουνε, εσύ πρέπει να κάρπεις ντίεμ, να έχεις θετική διάθεση και να τρως με ευχαρίστηση τα σκατά της φυλακής, γιατί δεν υπάρχει έννοια όπως "χαμένος χρόνος" που λέει ο κίναιδος Χατζιδάκις, αυτά είναι μαλακίες, όποιος ξεμωραίνεται από τη πολλή πούτσα, στο τέλος της ζωής του τέτοια λέει.

Και αν θέλετε να ξέρετε, στην τελική, τα λάθη για τους ανθρώπους είναι και εξάλλου δεν υπάρχει άνθρωπος αλάθητος και αυτό είναι φασισμός, στους αστυνομικούς δηλαδή να μην τους αναγνωρίζεται το δικαίωμα στη λάθος εκτίμηση, στη λάθος κρίση, στη λήθη και είναι τελείως άδικο μερικοί να τους τα κοπανάνε συνέχεια αυτά τα λίγα λάθη. Και να σας πω κάτι, αυτός ο φασισμός της αριστεράς και της κίναιδης δεξιάς πρέπει κάποτε να τελειώσει, είτε με ζαρντινιέρες είτε με σφαλιάρες, είτε με όπλα στα στόματα είτε με γκλομπ στους κώλους, είτε το θέλετε, είτε και όχι, πρέπει να το συνειδητοποιήσετε, ότι στην αστική δημοκρατία, η αστυνομία είναι το μονοπώλιο της βίας, είναι η προστασία μας, είναι η ελευθερία μας και στο κάτω-κάτω εμείς τους βάλαμε, δεν μπήκανε μόνοι τους εθελοντικά, εμείς τους πληρώνουμε και ναι, μερικές φορές τους πληρώνουμε για να μας βάζουνε τα όπλα στα στόματα και τα γκλομπ στους κώλους και για να κάνουνε και μερικά, λίγα, ανθρώπινα, στατιστικώς ελεγχόμενα λάθη, για παράδειγμα, να σαπίζουνε στο ξύλο κάποιους που σύμφωνοι δεν το αξίζουν ή να σαπίζουνε μέσα στη φυλακή κάποιοι αθώοι που σύμφωνοι και πάλι δεν το αξίζουνε, αλλά τι να κάνουμε, ποια είναι εναλλακτική σας;, η χούντα;, χωνέψτε το, αυτές είναι οι παράπλευρες απώλειες μιας αστικής δημοκρατίας, κάποιες φορές εσείς, κάποιες φορές ο χρόνος σας, και εντάξει φταίει η αστυνομία για τους Κόλνον, και για τον τζούνιορ που έμεινε φυλακισμένος δεκαπέντε χρόνια, και για τον σίνιορ που πέθανε μέσα στη φυλακή, αλλά τώρα αυτό είναι άδικο, δεν φταίει μόνο η αστυνομία, είπαμε, η αστυνομία φταίει που ο άλλος ήτανε τώρα φιλάσθενος;, τι να 'κανε, να τον κράταγε ζωντανό με το έτσι θέλω, να τον βαλσάμωνε για να εκτίσει όλη την ποινή του και όταν έπεφταν οι κατηγορίες να τον αποφυλάκιζε;, να τον άφηνε ελεύθερο, αλλά νεκρό; Δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά, γουρούνια είναι οι αστυνόμοι, όχι βρικόλακες.

Η ιστορία είναι τόσο ιδιαίτερη και λόγω της ίδιας αυτής της ιδιαιτερότητας, νομίζω πως δεν χωράει λόγος για πραγματική κριτική για την ίδια την ταινία, ειδικά έτσι όπως ακαδημαϊκά έχει αυτή στηθεί. Καλός ο Ντέι Λούις, καλός ο Ποστλθγουέιτ, καλή και η Τόμσον, καλό εν ολίγοις το καστ, καλή και η σκηνοθεσία και το σενάριο και όλα, αφού αυτό είναι το ζητούμενο, η αγιοποίηση του Κόλνον, του αθώου Κόλνον, του αθώου Βορειοϊρλανδού που δεν αναμίχτηκε ποτέ με τα πολιτικά, την ανεξαρτησία, τις ματωμένες μάχες, τι είναι αυτό, είπαμε, να μην καταπιαστούμε και με αυτό, με το δίκαιο της αυτοδιάθεσης της Ιρλανδίας και με την αιώνια καταπίεση του αγγλικού στέμματος, που προσέξτε είναι στέμμα, που στέμμα αν θυμάστε πάει να πει αποικίες, επεκτατισμό, εξουσία ελέω θεού, γιατί έτσι είναι τα πράγματα, γιατί να τα αλλάξουμε, η Ιρλανδία δόθηκε απ' τον θεό στους Άγγλους, ποιοι είναι αυτοί οι οι ΙΡΑ, τι θέλουνε να πούνε, τίποτα δεν θέλουνε να πούνε, τρομοκράτες είναι, πρόγονοι των τζιχαντιστών και στη τελική άμα για τον Κόλνον φταίει ξεκάθαρα η αστυνομία και όλοι είμαστε κατά τέτοιων πρακτικών και θα είμαστε κατά με όλες μας τις δυνάμεις και τις φωνές και τα μέσα, γιατί κοιτάχτε τι τράβηξε ο δύσμοιρος ο Κόλνον που μετά την αθώωσή του δικαιούται να κάψει όλη την Αγγλία απ' άκρη σ' άκρη, όχι όμως και οι ΙΡΑ, αυτοί να κάτσουνε στα αβγά τους, η αδικία φέρνει θυμό και ο θυμός σβήνει με κάψιμο, οι ΙΡΑ πού τον βρήκαν τον θυμό και την αδικία, από πού νομιμοποιούνται να καίνε και να βομβαρδίζουν με τέτοιες παράπλευρες απώλειες, δεν νομιμοποιούνται από πουθενά και είναι κοινοί εγκληματίες, αναρχικοί, και κτήνη που τους πρέπει κρέμασμα, αλλά έχε χάρη που είμαστε πολιτισμένο έθνος και θα τους βάλουμε στη φυλακή να σαπίσουν και θα τους δαιμονοποιήσουμε σχηματικά όπως ο Σέρινταν κάνει στη ταινία με τον μοναδικό ΙΡΑ αγωνιστή που βλέπουμε, το απόλυτο κακό και άμα μετά, άμα λέμε, σε ένα σίκουελ ξέρω 'γω, στο Εις το όνομα της Μητρός, προκύψει ότι τσάμπα τον έκλεισαν μέσα, τότε μάλιστα, τότε και τα δίπολα θα αναποδογυριστούν και τα άκρα θα έρθουν τούμπα και η δαιμονοποίηση θα γίνει αγιοποίηση και το απόλυτο κακό θα γίνει καλό και ο κοινός εγκληματίας θα βαπτιστεί λαϊκός τιμωρός και ο ένοχος μη τρομοκράτης θα γίνει αθώος εμπρηστής και όλοι θα τον επευφημούμε γιατί φακ δε πολίς, αλλά σέιβ δε κουίν, αυτά δεν αλλάζουν, όλα κι όλα.